Startpunt

De geestelijke gezondheidszorg is het geheel aan activiteiten dat gericht is op het verbeteren en bevorderen van de geestelijke gezondheid. In Nederland zijn minstens honderdduizend mensen in deze sector werkzaam. De behoefte aan zorg neemt niet af, maar toe.

Is het in de somatische zorg (lichamelijke klachten) al moeilijk om klachten te objectiveren, In de geestelijke gezondheidszorg is het praktisch onmogelijk. Toch doen we of het gaat om herkenbare entiteiten die onderling vergelijkbaar en meetbaar zijn en in groepen gerangschikt kunnen worden. We pretenderen vervolgens dat de resultaten van interventies volgens de “ gouden wetenschappelijke standaard” beoordeeld kunnen worden: de double-blind randomized controlled trial (RCT). Mede op basis van de aldus vergaarde kennis worden vervolgens behandelprotocollen opgesteld die als voorwaarde dienen voor een “verantwoorde wetenschappelijke behandeling”.

Ik heb hier geen bezwaar tegen, integendeel zelfs. We zijn verplicht om te handelen naar de meest betrouwbare methodes. Waar ik wel bezwaar tegen heb is de houding dat hiermee de waarheid is gevonden, dat dit de enige manier is om tegen een probleem aan te kijken en er mee om te gaan. Daarvoor geven de resultaten, zeker in de psychiatrie, te weinig aanleiding.

Het past ons beter om de nodige bescheidenheid te betrachten en te beseffen hoe fragiel en beperkt onze kennis is vooral wanneer wordt gekeken naar de voorspellende waarde. Wanneer de kwaliteit van een theorie wordt afgemeten aan de voorspellende waarde van zijn uitspraken, dan scoort de psychiatrie bijzonder slecht.

Het object van studie in de psychiatrie is de problematische mens, problematisch voor zichzelf en/of voor anderen. De methodes en theorieën om met deze problematiek om te gaan vormen een groot deel van onze algemene kennis en zijn terug te vinden in de wetenschappen die uitspraken doen over het menselijk gedrag, sinds alle tijden en in alle samenlevingen.

Wat ik bedoel met integratieve psychiatrie is dat men zonder dogmatische beperking bereid is te putten uit deze enorme kennis.

Dit vereist enkele voorwaarden en aandachtspunten:

1. Het moet duidelijk zijn voor de patiënt en verwijzer wat hij kan verwachten. Dit betekent o.a. dat professionele standaarden worden gerespecteerd en als leidraad worden gehanteerd.
2. Het moet voor de patiënt duidelijk zijn wat wel en niet wetenschappelijk onderbouwd is en wat met wetenschappelijk wordt bedoeld.
3. De hulpverlener fungeert dan als een soort gids die op de eerste plaats de hulpvrager probeert te verstaan en hem vervolgens mogelijkheden aanreikt en bespreekt hoe effectiever met zijn problemen om te gaan.
4. Problematiek is meestal multifactorieel bepaald. Daardoor zullen de paradigma’ s van de hulpverlener altijd een grote invloed hebben op zijn aanpak en adviezen.